TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Ankara Şubesi tarafından beşincisi yapılan “Tehlikeli Kimyasalların Yönetimi ve Proses Güvenliği Sempozyumu ve Sergisi 24-25 Eylül 2021 tarihlerinde zoom platformunda çevrim içi olarak gerçekleştirilmiştir. Düzenlenen 6 oturumda 2si uluslararası olmak üzere 6 çağrılı bildiri ve 22 sözlü bildiri sunulmuştur. Ayrıca 2 farklı konu başlığı ile panel düzenlenmiştir.

PSRG Inc, Analiz Safety, ProSCon A.Ş. Anar Eğitim ve Danışmanlık, Onay Mühendislik firmalarının sponsorluğunda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,  Tekfen Mühendislik, TÜPRAŞ, TKİ, TCDD Teknik Mühendislik ve diğer bir çok kurum ve kuruluşun değerli temsilcileri, üniversite öğretim üyeleri ve seçkin katılımcıların sözlü sunumları ile bilimsel değeri yüksek bir sempozyum gerçekleşmiştir. Sempozyumda Bakanlık temsilcileri çalışmalarını aktarmışlardır. Panel bölümünde ise katılımcılar, uygulamada karşılaştıkları sorunlarla ilgili, muhataplarıyla doğrudan iletişim kurarak çözümler oluşturmaya çalışmışlardır. Aynı zamanda sponsor firmalara, firmalarını tanıtma ortamı sunulmuştur.

Daha güvenli, sağlıklı ve temiz bir çevrede yaşama bilincine ek olarak, milli ve ekonomik değerlerin de korunması amacıyla düzenlemiş olduğumuz sempozyum kamu, özel sektör, üniversite ve diğer paydaşların bir araya gelmesini sağlamıştır.

Avrupa Birliği müktesebatı çerçevesinde taraf olunan BEKRA, ADR ve benzeri yönetmelikler imzalanırken Türkiye şartları göz önüne alınarak ve ilgili paydaşlardan görüş alınarak mevzuatın çıkartılmasının, yürürlük tarihi ertelemelerinin önüne geçeceği düşünülmektedir.

Kimyasalların tehlikelerinin belirlenmesi kapsamında, hammaddeden nihai ürüne / bertarafa kadar olan süreçte olası tehlikelerin belirlenmesi, yok edilmesi / azaltılması ve acil durumlarda idari / teknik önlemlerin saptanması ve uygulamalardaki eksikliklere dikkat çekilmesi başlıca hedefimizdir. Ayrıca, prosesin tasarımından işletmeye alma ve güvenli yönetimine kadar olan süreçleri irdeleyerek, tesis revizyon çalışmalarında yapılabilecek doğru bilinen yanlışlara da vurgu yapılmıştır.

V. Tehlikeli Kimyasalların Yönetimi ve Proses Güvenliği Sempozyumu süresince yapılan tespitler, sorunlar ve çözüm önerileri aşağıda sıralanmıştır:

• ADR ve BEKRA direktiflerinin getirdiği yasal zorunlulukların uygulamaya yönelik sorunların giderilmesinde talep ve önerilerin, Kimya Mühendisleri Odası veya resmi kanallar aracılığıyla ilgili Bakanlığa başvurulmasının,  mevzuatların daha etkin uygulanmasında önemli rol alacağı vurgulanmıştır. Bu kapsamda, KMO, rehber dokümanların hazırlanması, eğitimler, danışmanlık hizmetleri ve teknik destek sağlamak suretiyle kamu, özel sektör ve üniversiteleri desteklemeyi amaçlamaktadır. Böylece, gerek ilgili bakanlıkların işini kolaylaştırmak gerekse saha uygulamasının etkinliğini arttırarak çözümlere ulaşmak ve edinilen tecrübelerin paylaşılması hedeflenmektedir.
• Kimya endüstrisinin tehlikeli proseslerinde olabildiği kadar gerek endüstri 4’e geçilmesi ve gerekse yeşil kimya ile ikamesiyle daha güvenli ve çevreye duyarlı prosesler söz konusu olacaktır. Bunların teşvik edilmesinin faydalı olacağı değerlendirilmektedir.
• Kimya mühendisleriyle kimyagerlerin var olan 6269 sayılı kanun ve uygulama yönetmeliğinde geçen mesul müdürlük sisteminin uygulanmasında sorunlar yaşandığı belirtilmiştir. Anılan kanun etkin olarak uygulanması gerek kimya sanayindeki proses güvenliği gerekse kimyasalların yönetilmesi ile ilgili mevzuatlarda büyük önem taşımaktadır. Kanunun etkinliğinin arttırılabilmesi için, diğer ülkelerdeki gibi yetkilendirilmiş kuruluşlar ve tesis güvenliği sigortacılık uygulamalarının fayda sağlayacağı düşünülmektedir. 
• Ülkemizde gerçekleşen kazaların, diğer ülkelerdeki örneklerde de (CSB, Safex, E-Mars, EPA Lessons Learned vb.)  olduğu gibi,  kaza araştırmaları, kök neden analizi ve öğrenilmiş derslerin, tarafların mahremiyeti de korunarak paylaşılması ihtiyacı gözlenmiştir. Bunun yanı sıra, ramak kala olaylarının da bu sisteme ilave edilmesi, bir sonraki adım olarak düşünülebilir. Bu sayede hem bilimsel çalışmalara destek ve dayanak oluşturulacağı, hem de tecrübe paylaşımı yoluyla kazaların önlenmesinde yardımcı olacağı değerlendirilmektedir. 
• Yangından korunma uygulamalarının yüksek önem seviyesinde ele alınarak, risk değerlendirmeleri ve alınacak önlemler hakkında daha etkin bir uygulama ve raporlama mekanizması (yetkilendirilmiş uzman kuruluşlar, tesis güvenliği sigortacılık uygulamaları vb.) kurulmasında fayda olacağı değerlendirilmektedir.
• “ADAM” – Accident Damage Analysis Module- Programın sadece devletler ve ilgili ar&ge unsurları tarafından kullanıldığı ve halka açılıp açılamayacağı konusunda programın kullanılması için KMO tarafından bireysel başvuru yapılmasının yararlı olabileceği konusunda hemfikir olundu.

KMO bünyesinde bulunan İş Güvenliği ve Proses Güvenliği Komisyonu, çalışmalarına çok-disiplinli  (Kimya, Makine, Elektrik, Elektronik, Çevre, Metalürji, Maden vb. Mühendisleri, Uzmanlar) olarak devam etmektedir. Komisyon çalışmaları ile ilgili tüm taraflar değerli görüşlerini ankara@kmo.org.tr e-posta adresi aracılığıyla ulaştırılabilirler. 

Odamız kendisine düşen kamu görevi ışığında, yapması gereken önderlik ve tarafları buluşturarak ülkemizin yararına çözümlere katkı koyma görevlerini bundan sonraki Sempozyumlarda da sürdürmeye devam edecektir. Katkılarından dolayı tüm katılımcılara şükranlarımızı sunarız.